Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest podejściem krótkoterminowym, opartym na teoriach naukowych i weryfikowanym w badaniach. Potwierdzają one skuteczność tej formy pomocy. W psychoterapii poznawczo-behawioralnej pracuje się nad zidentyfikowaniem i zrozumieniem problemów rozpatrując związek między myślami, emocjami, reakcjami ciała i zachowaniem.

Każdy z nas nadaje znaczenie bodźcom napływającym z otoczenia. Tę samą sytuację dwie osoby mogą postrzegać i rozumieć zupełnie inaczej. Proces nadawania znaczenia odbywa się w sposób automatyczny, wpływa na emocje, myśli i podejmowane działania. W trakcie psychoterapii poznawczo-behawioralnej terapeuta wspólnie z pacjentem próbują dotrzeć do tych jawnych i ukrytych przekonań. To negatywne przekonania sprawiają, że czujemy się źle i coś staje się problemem. Zmodyfikowanie sposobów myślenia, przekonań i schematów poznawczych, może wpłynąć na zmianę myśli, emocji i zachowania. Schematy poznawcze powstają dzięki naszym doświadczeniom i zawierają myśli, przekonania, wspomnienia, wiedzę. Organizują nasze rozumienie siebie i świata. Osoby o dwóch różnych sposobach nadawania znaczenia mogą postrzegać tę samą sytuację na dwa różne sposoby np.: Pozdrawiasz znajomego na ulicy, który nie odpowiada i patrzy w inna stronę. Osoba z negatywnymi przekonaniami może pomyśleć: On ignoruje mnie, nie jestem nic wart. Osoba bez negatywnych przekonań pomyśli że została zwyczajnie niezauważona.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna łączy rozumienie historii życia klienta z jego aktualnym systemem przekonań. Terapia CBT w odróżnieniu od innych nurtów psychoterapii zajmuje się problemami i trudnościami „tu i teraz”, czasem jednak trzeba cofnąć się do przeszłości, aby zrozumieć jej wpływ na chwilę obecną. W psychoterapii poznawczo-behawioralnej klient wspólnie z terapeutą używa konkretnych strategii, które podlegają ocenie w trakcie procesu terapeutycznego. Ustalane są cele terapii i przybliżony czas je trwania. Ilość sesji zależy od nasilenia problemu. Zwykle terapia pojedynczych problemów trwa od 2 do 3 miesięcy. Spotkania odbywają się zazwyczaj raz w tygodniu. Po zakończeniu psychoterapii przewiduje się kilka sesji w celu podtrzymania efektów psychoterapii. Pacjenta zachęca się też do wypróbowania nowych sposobów radzenia sobie między sesjami (eksperyment behawioralny). Elementem pracy w psychoterapii poznawczo-behawioralnej są również zadania do przemyślenia i wykonania pomiędzy sesjami.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT) ma zastosowanie jako indywidualna forma terapii, a także jako terapia rodzinna, małżeńska, grupowa. Podejście to może przyjść z pomocą każdemu, niezależnie od poziomu inteligencji, wykształcenia, kultury czy płci.

Klient i terapeuta pracują razem nad zidentyfikowaniem i zrozumieniem aktualnych problemów. Szukają związku pomiędzy myślami, emocjami i zachowaniem danej osoby. Następnie określają cel terapii oraz czas jej trwania.

Każdy z nas czuje się niekiedy przytłoczony problemami, smutny, opuszczony, zły. Nie zawsze osiągamy to co mieliśmy zaplanowane. Kiedy codzienne problemy są jeszcze zwykłymi troskami, a kiedy zaczynają się już poważne problemy? W którym momencie zwrócić się o pomoc?

Wiele osób zgłasza się po pomoc w sytuacji, kiedy problemy nasiliły się do tego stopnia, że zaczęły stać na przeszkodzie w normalnym funkcjonowaniu. Mogą to być np. problemy w relacjach z innymi, zaniżone poczucie własnej wartości prowadzące do braku satysfakcji z pracy. Powtarzające się wieloletnie doświadczanie niepowodzeń w życiu osobistym lub zawodowym może być następstwem utrwalonych negatywnych przekonań oraz automatycznych myśli prowadzących do bolesnych uczuć i nieskutecznego radzenia sobie z problemami.

Są też osoby u których symptomy pojawiły się w niedługim czasie po znalezieniu się w kryzysowej sytuacji. Symptomy są reakcją na powodujące cierpienie sytuacje. Jeżeli osoba jest w stanie dostrzec, że jakaś sytuacja sprawia ból a nie wie jak się z nim uporać to najwłaściwszą drogą jest udać się do psychologa w celu znalezienia nowych strategii radzenia sobie z problemami.

Gdy nadchodzi kryzys, nasze mechanizmy obronne mogą odrzucać możliwość poproszenia o pomoc i przyznania się do problemu, którego nie jesteśmy w stanie sami się pozbyć. Pamiętajmy, że proszenie o pomoc to pierwszy krok do zmiany i doświadczenie siły, którą w sobie mamy, a która niejednokrotnie jest tłamszona poprzez nasze przekonania czy lęk.